R. L. Stevenson hemoraji (?) atakları nedeniyle yaşam savaşı
veriyordu. Günleri yatakta ve yalnız geçiyor, tüm iletişimi bir yazı tahtası ve
kalem ile sürdürebiliyordu. Arkadaşlarının
ziyaretine de izin verilmediği bu günlerde, rüyaları ona bir hikaye ile ilgili
ilham verdi: Dr. Jekyll ve Mr. Hyde.
R. L. Stevenson İskoç bir yazar.
Elimdeki kitap işte bu hikayeyi
anlatıyor. Eşinin eleştirilerini haklı bulan Stevenson, yeni versiyonunu
yazarken etkilenmesin diye ilk nüshayı ateşe atmış. İkinci nüsha ise tüm
zamanların klasiği olacak bir eser olarak ortaya çıkmış.
Olay 1886’da, her daim sisli
Londra’da geçiyor. Aslında lineer bir yol izlemediği için öyküyü burada
anlatmak çok içimden gelmiyor ama aklımda kalsın istediklerimi yazacağım.
Avukat Utterson ve arkadaşı Enfield rutin Pazar
yürüyüşlerinden birinde bir kapı görürler ve Enfield oraya girip çıkan sevimsiz
bir adamdan bahseder. Utterson, arkadaşına belli etmek istemese de bu kapının
arkadaşı Doktor Jekyll’in bilimsel çalışmalarını yürüttüğü küçük odaya
açıldığını bilmektedir. Sevimsiz adamın kim olduğunu tahmin etmekte gecikmez,
Mr. Hyde’dır bu. Doktorun anlaşılmaz bir şekilde “Eğer ölürsem veya üç aydan
fazla süre ortadan kaybolursam mal varlığım onundur.” Diye vasiyet ettiği Mr.
Hyde. “If he be Mr. Hyde, I shall be Mr.
Seek” der ve odayı günlerce gözetler. Jekyll’in bir şantaj durumu ile karşı
karşıya olduğunu düşünür ve Hyde’in onun üzerindeki nüfuzunu yok etmek için
Utterson da onun açıklarını aramaya
koyulur. Vasiyetten haberi olursa mirasa çabuk konmak için Jekyll’i
öldürür diye korkmaktadır. Jekyll’den konuyu sorsa da cevap alamaz.
Sanatlı iç kapaklar.
Bir yıl sonra, saygıdeğer bir
adamın sokak ortasında vahşice öldürüldüğü haberi yayılır. Utterson, katilin
eşkalinin Hyde’a benzediğini öğrenince Sherlock Holmes hikayelerinden
tanıdığımız Scotland Yard polisiyle Hyde’ın peşine düşer. Evine de gider ama
Hyde ortadan yok olmuştur. Ailesinin izlerine rastlanmamıştır, elde tek bir
fotoğrafı bile yoktur. Utterson, Jekyll’in Hyde’ın işlediği suçu örtbas etmeye
çalıştığını düşünerek üzülür.
Hyde’ın kayboluşu ile Jekyll
eskisi gibi şen şakrak, kendini iyiliklere veren biri olup çıkmıştır. Utterson
ile her gün görüşmektedir ta ki bu da bıçakla kesilir gibi kesilene, kapılar
avukatın yüzüne kapanmaya başlayana kadar. Bu arada, Jekyll ile bilimsel
konularda sürekli anlaşmazlık yaşayan doktor Lanyon, ondan bir mektup alır.
Mektupta kendi evine gelecek olan birine, birtakım ilaçlar vermesini söyler.
Gelen adam -Hyde- ilaçları karıştırır, içer ve… Lanyon’un gözü önünde Jekyll’e
dönüşür!
Buradan sonrasını talihsiz bilim
adamından dinleyelim zira kitap uzun bir debriefing bölümü ile sona eriyor:
“I knew myself, at the first breath of this new life, to be more wicked,
tenfold more wicked, sold a slave to my original evil; and the thought, in that
moment, braced and delighted me like wine (…) The evil side of my nature, to
which I had now transferred the stamping efficacy, was less robust and less
developed than the good which I just deposed. Again, in the course of my life,
which had been, after all, nine-tenths a life of effort, virtue and control, it
had been much less exercised and much less exhausted. And hence, I think, it
came about that Edward Hyde was so much smaller, slighter and younger than
Henry Jekyll.”
“The drug had no discriminating action; it was neither diabolical nor
divine; it but shook the doors of my disposition; and like the captives of
Philippi, that which shood ran forth.”
“All things therefore seemed to point to this: that I was slowly losing
hold of my original and better self, and becoming slowly incorporated with my
second and worse.”
Dr. Jekyll içinde gizli kalmış
karakteri ortaya çıkarmaya çalışıyor ama içinde aslında kötülük var. Ve kendisi
güç kaybederken, onun sürekli kuvvetlendiğini duyuyor. Artık Hyde’a dönüşmesi
için ilaç gerekmiyor, yolda yürürken, uyurken Hyde fırsatını bulduğu anda onu
ele geçiriyor. Jekyll ilacın yapımında kullandığı maddeyi bütün Londra’da
arayıp buluyor ama saf madde göndermedikleri için şirketlere kızıyor. Oysa
sonunda anlıyor ki, ilk kullandığı madde saf değildir; o yüzden ilaç başarılı
olmuştur. Bu demektir ki, artık o ilacı yapamayacak ve Hyde’ın onu tamamen ele
geçirmesini bekleyecektir. Ama o bunu beklemez. Utterson onu kurtarmak için
kapıyı kırıp içeri girdiğinde Jekyll’in zehirlediği, ama ölürken tekrar Hyde’a
dönüşen bedeni, üzerine büyük gelen kıyafetleriyle yerde yatıyor bulur. Nasıl
hikaye ama!
Çocukluğa övgü: Jekyll and Hyde, Tweety edition.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder